Quảng Bình, mảnh đất cằn cỗi, quanh năm nắng gió khắc nghiệt nên từ lâu củ khoai, củ sắn bình dị đã trở thành hương vị gắn bó với đời sống nơi đây. Có lẽ cũng chính cái nắng gió ấy nên khoai lang trồng trên đất cát ở đây mang mùi vị rất đặc trưng, bùi và ngon ngọt hơn hẳn các vùng khác. Từ củ khoai lang mộc mạc, Quảng Bình tạo được thương hiệu đặc sản “có một không hai” làm mê đắm du khách bạn bè gần xa đó chính là khoai deo. Không quá cầu kì, đậm đà sắc hương nhưng khoai deo đã làm cho những ai một lần nếm thử cũng phải nhung nhớ mãi về sau.
Khoai deo Quảng Bình
Ban đầu, nhìn qua cái tên khoai deo, có lẽ nhiều người sẽ nghĩ rằng ai đó viết… sai chính tả. Nhưng sự thật, nó là khoai deo, là khoai deo chứ không phải khoai dẻo nhé!
Giống khoai ở Quảng Bình là loại khoai đỏ, có hình dạng giống củ sâm và được trồng trên đất cát. Củ khoai lang có tác dụng rất tốt cho sức khỏe, cung cấp vitamin A, C… tốt cho dạ dày, giúp cơ thể cân bằng nước, bổ sung chất khoáng, chất xơ… Vì muốn tạo nên một món ăn chơi, nên người dân đã chế biến ra khoai deo để có thể bảo quản được lâu. Dần dần, nhờ hương vị độc đáo và khác biệt mà cái tên này đã trở thành một đặc sản níu chân thực khách.
Củ khoai sau khi được thu hoạch thì không phải chế biến ngay mà phải để cho thật ráo nước trong một khoảng thời gian dài. Cái hay là người ta phải bảo quản ở nơi thật khô thoáng để chúng không không bị mọc mầm. Quan sát nếu thấy khoai hết độ căng mọng thì họ sẽ đem đi rửa sạch và luộc chín. Khi khoai mềm mới xắt thành từng lát mỏng theo chiều dọc rồi lại đem đi phơi nắng thật to. Lát khoai xắt ra phải được phơi cao ráo trên nền cát, dưới được lót bằng một lớp cây rười (một loài cây mọc trên vùng cát) thì mới không bị dính vào giá đỡ.
Khoai cắt thành từng lát mang ra phơi nắng
Phải phơi tầm 10 – 12 nắng cho đến khi miếng khoai săn thịt và chuyển hẳn sang màu cánh gián. Khi ấy người ta gọi đấy là lát deo. Dù cho có đi qua bao lần nắng gió nhưng chúng vẫn giữ nguyên được mùi thơm dịu cùng cái ngọt bùi vẹn nguyên như ban đầu. Khoai deo ngon phải là loại khô nhưng dẻo như mạch nha, có màu đỏ vàng tựa mật ong và vị ngọt mát giống đường phèn. Nhâm nhi lát khoai vừa dẻo vừa thơm để cảm nhận cái vị ngọt bùi tan ngay đầu lưỡi mới đích thực là cách thưởng thức khoai deo.
Khoai deo ngon phải là loại khô nhưng dẻo như mạch nha, có màu đỏ vàng tựa mật ong
Cái thú thưởng thức khoai deo của Quảng Bình cũng làm người ta nhớ mãi. Ban đầu bạn sẽ phải thốt lên với độ cứng kì lạ của chúng. Và nếu cứ cố chấp ngấu nghiến thì bạn có thể bị gãy răng luôn đấy. Cung cách thưởng khoai deo là phải từ tốn, chầm chậm nhấm nháp và cảm nhận từng chút một hương vị. Khi miếng khoai dần mềm lại, bắt đầu nhai, bạn sẽ thấy cái dẻo dẻo cùng vị ngọt lan tỏa trong cổ họng. Một chút bùi bùi, một chút thơm thơm đan xen tinh tế làm người ta cứ muốn chìm đắm mãi.
Cách thưởng khoai deo là phải từ tốn, chầm chậm
Những ai đã ăn thử lát khoai deo đều cảm thấy là lạ, mà lại quen quen, thử một lần sẽ nghiện và nhớ mãi hương vị của nó. Thưởng thức khoai deo, bạn không chỉ đang tận hưởng mùi vị của nắng của gió Quảng Bình mà còn là tấm chân tình của người dân nơi đây. Nhâm nhi những lát khoai dẻo ngọt ngào bên ly trà nóng trong thời tiết lành lạnh quả là thật tuyệt, đúng không?
Nhâm nhi lát khoai dẻo ngọt ngào bên ly trà nóng thì còn gì bằng
Khoai deo Quảng Bình mộc mạc, dân dã là thế, nhưng với những người xa xứ, khoai deo là món quà quê giản dị nhưng rất thân thương. Người ở phương xa về, hay khách đi du lịch Quảng Bình đến lúc ra đi, không ai mà không mang theo thứ khoai deo đậm đà hương vị đất Quảng này làm quà để dành tặng bạn bè, người thân.
Khoai deo được đóng gói thích hợp để du khách mua về làm quà
Bạn có thể mua khoai deo tại các chợ như Chợ Đồng Hới, Chợ Nam Lý.. hay các cửa hàng đặc sản Quảng Bình như siêu thị đặc sản Miền Trung xứ Quảng, siêu thị đặc sản Quảng Bình Rose city..
