Trồng tỏi lấy củ là nghề truyền thống từ nhiều năm trước của người dân ở các xã vùng Nam Quảng Trạch (nay là thị xã Ba Đồn) đặc biệt là tại xã Quảng Minh. Cây tỏi được trồng ở đây là giống tỏi tía bản địa, củ chắc, có mùi thơm và vị cay nồng đặc trưng nên được người tiêu dùng đánh giá cao về chất lượng, giá trị. Cùng với thời gian, sản phẩm này đã chiếm trọn tình cảm của người tiêu dùng và ngày càng khẳng định được thương hiệu riêng của mình.
Theo người dân địa phương, cây tỏi tía được trồng trên đất Quảng Minh từ hơn 70 năm trước khi một vài hộ dân mạnh dạn chuyển đổi từ diện tích trồng lúa truyền thống kém hiệu quả sang trồng tỏi. Đến nay, toàn xã Quảng Minh có khoảng 20 ha trồng tỏi, tập trung chủ yếu ở thôn Cồn Nâm, thôn Minh Tiến và rải rác ở thôn Tân Định, thôn Minh Hà. Bằng sự kỹ lưỡng từ khâu chọn giống đến chăm bón, tỏi ở Quảng Minh luôn có chất lượng tốt, vượt trội so với nơi khác.
Đối với người dân Quảng Minh nói riêng, Ba Đồn nói chung, từ lâu cây tỏi không chỉ là “cơm áo” mà còn là niềm tự hào của họ. Hương vị cay nồng, giòn giòn, đậm hương thơm của những tép tỏi đã trở thành thứ gia vị không thể thiếu trong mỗi bữa cơm gia đình.
Trước kia, tỏi được các hộ nông ở Ba Đồn trồng nhỏ lẻ, manh mún. Sản lượng tỏi bấp bênh, chất lượng không đồng đều do cây tỏi hay gặp sâu bệnh, lại chịu tác động của thời tiết thất thường. Để tránh mất giống tỏi đặc sản, vụ mùa 2017-2018, Sở Nông nghiệp Quảng Bình phối hợp với UBND thị xã Ba Đồn đã triển khai đề án xây dựng thương hiệu tỏi Ba Đồn.
Theo Phòng Kinh tế thị xã Ba Đồn, mô hình có khoảng 213 hộ tham gia với diện tích tỏi trên 18,5 ha, tập trung chủ yếu tại xã Quảng Minh (trên 14 ha). Không chỉ hỗ trợ kinh phí sản xuất, kiểm tra mẫu đất, mẫu nước, mẫu tỏi, các hộ còn được hướng dẫn đăng ký xác nhận chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn và kết nối cung cầu.
Nông dân cũng được cán bộ Chi cục Trồng trọt Bảo vệ Thực vật hướng dẫn các kỹ thuật trồng tỏi an toàn, đảm bảo sức khỏe người tiêu dùng. Thời gian thu hoạch mỗi vụ tỏi kéo dài trong vòng một tháng. Tỏi thu hoạch về được phơi khô ngoài trời để tăng thời gian bảo quản.
Tỏi Quảng Minh đang ngày càng được ưa chuộng nhiều nơi, trở nên nổi tiếng trong cả tỉnh. Không chỉ được bày bán ở chợ địa phương và các vùng lân cận, tỏi Quảng Minh còn có mặt tại hầu hết các chợ trên địa bàn tỉnh. Có thể khẳng định chất lượng của tỏi Quảng Minh không hề thua kém với tỏi ở bất cứ vùng miền nào trong cả nước. Tỏi Quảng Minh – Ba Đồn trở thành món quà ý nghĩa cho du khách tặng người thân, bạn bè sau mỗi chuyến du lịch Quảng Bình về.
Tỏi tía có tên khoa học là Allium sativum, là loại tỏi củ nhỏ, tép có màu vàng, rất nhiều dầu, vị cay và thơm. Tỏi tía không chỉ là một gia vị quen thuộc và còn là một vị thuốc rất quý cho sức khoẻ.
Tác dụng của Tỏi đối với sức khoẻ con người:
- Tỏi kích thích hô hấp mạnh, làm thông thoáng đường thở, tăng cường trao đổi khí ở phổi.
- Dầu tỏi dùng lúc trước khi đi ngủ sẽ giúp có giấc ngủ sâu, hô hấp mạnh trong khi ngủ giúp thải rửa các khí cặn bã ở đáy phổi.
- Tỏi diệt vi rút mạnh và không bị kháng, nhất là vi rút cúm, vi rút gây viêm họng, ho dai dẳng.
- Trong các trường hợp ho, viêm phế quản, viêm phổi, suy hô hấp… dùng Tỏi kết hợp với kháng sinh trị liệu thì nhanh khỏi hơn và hồi phục tốt hơn
- Tỏi làm sạch mỡ trong gan, hạ mỡ máu, tăng cường lưu thông máu, ổn định huyết áp.—
- Tỏi giảm béo bụng rõ rệt nhờ cơ chế giảm tổng hợp chất béo và tăng cường trao đổi chất, kích thích cơ thể sử dụng năng lượng dư thừa, làm hết chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu, làm mạnh hệ tiêu hoá.
- Chống lão hoá cơ thể và chống ung thư.
Các công trình khoa học trên khắp thế giới đã chứng minh rõ rệt những tác dụng trên đây của Tỏi đối với sức khoẻ con người.
